Direktiva o energetskim karakteristikama zgrada (Directive 2010/31/EU on the energy performance of buildings – EPBD) je osnovni instrument praktične politike energetske efikasnosti Evropske unije i predstavlja značajnu obavezu za njene zemlje članice. EPBD Direktiva zahtijeva sistematski pristup u ocjeni energetskih karakteristika zgrada i jedan od njenih osnovnih zahtjeva je uspostavljanje sistema sertifikacije energetskih karakteristika zgrada.
Crna Gora je kao članica Energetske zajednice, takođe, u obavezi da odredbe EPBD Direktive prenese u svoje nacionalno zakonodavstvo, što je i urađeno kroz donošenje Zakona o efikasnom korišćenju energije i relevantnih podzakonskih akata. Međutim, primjena odredaba EPBD Direktive koje se odnose na sertifikovanje zgrada nije bila omogućena u praksi usljed nepostojanja nacionalnog softvera za proračun energetskih karakteristika zgrada. Rad na razvoju ovog softvera, koji predstavlja osnovni alat za sprovođenje energetskih pregleda zgrada, odnosno njihovo sertifikovanje, trenutno se privodi kraju kroz “Program energetske efikasnosti u javnim zgradama (EEPPB)”, koji Ministarstvo kapitalnih investicija sprovodi u saradnji sa Njemačkom razvojnom bankom – KfW. Softver je nazvan MEEC (Montenegrin Energy Efficiency Certification) i za njegov razvoj je zadužen njemački institut za građevinsku fiziku Fraunhofer IBP.
MEEC softver se bazira na standardu DIN V 18599, što znači da se prilikom izračunavanja energetskog bilansa zgrade primenjuje integrativni pristup, tj. uzima se u obzir interakcija između omotača zgrade i tehničkih sistema u zgradi. Algoritam baziran na DIN V 18599 primjenljiv je za rezidencijalne i nerezidencijalne zgrade, kao i za nove i postojeće zgrade. Proračun energetskog bilansa uključuje energiju za grijanje, hlađenje, ventilaciju, pripremu sanitarne tople vode, rasvjetu i potrošnju ostalih uređaja i opreme. Metodologija DIN V 18599 je usaglašena sa standardima EPBD Direktive.
Određene izmjene i prilagođavanja metodologije proračuna prema DIN V 18599 su napravljena u cilju usaglašavanja sa važećim pravilnikom kojim je utvrđena metodologija izračunavanja energetskih karakteristika zgrada u Crnoj Gori (Pravilnik o minimalnim zahtjevima energetske efikasnosti zgrada). Ovdje se prvenstveno misli na klimatske podatke, kao i na podatke koji su sadržani u tzv. korisničkim profilima, a to su podaci koji se odnose na način korišćenja zgrade: unutrašnje temperature grijanja/hlađenja, vrijednosti za infiltraciju/ ventilaciju, vrijeme rada tehničkih sistema, nivoi osvjetljenja, itd.
MEEC softver podržava dva načina rada: (i) proračun za sertifikovanje energetskih karakteristika zgrada, koji podrazumijeva proračun pri standardizovanim uslovima, odnosno onemogućena je izmjena podataka koji su predefinisani u korisničkim profilima, (ii) proračun potrošnje energije, koji podrazumijeva mogućnost izmjene podataka predefinisanih u korisničkim profilima u skladu sa stvarnim načinom korišćenja zgrade.
Proračun prema DIN V 18599 predviđa korišćenje različitih zona koje se definišu u zavisnosti od primijenjenih tehničkih sistema u zgradi, kao i različitih načina korišćenja prostora unutar objekta. Ova mogućnost je u MEEC softveru ostavljena u slučaju nerezidencijalnih zgrada, dok je za proračune rezidencijalnih objekata predviđen pojednostavljeni pristup koji podrazumijeva da se čitava zgrada posmatra kao jedna zona. Opcija izbora pojednostavljenog pristupa je ostavljena i za nerezidencijalne objekte za koje se smatra da ova simplifikacija neće bitnije uticati na rezultate (udio pojedinih zona nije veliki, sistem grijanja/hlađenja je zajednički za cijeli objekat, itd.).
MEEC softver omogućava jednostavan unos podataka o elementima omotača zgrade i automatski distribuira elemente po zadatim zonama u zgradi. Korisnik softvera je u mogućnosti da automatski distribuirane površine poništi i da sâm detaljnije specificira elemente omotača zgrade, ukoliko je neophodno. Konstrukcije zidova, podova, krovova, prozora se mogu definisati ili direktnim unošenjem U-vrijednosti ili kombinovanjem različitih slojeva konstrukcije pri čemu softver sâm vrši izračunavanje U-vrijednosti.
Kada su u pitanju tehnički sistemi, MEEC softver nudi tri mogućnosti: (i) korišćenje pomoći (HVAC wizard), što predstavlja pojednostavljeni pristup jer se vrši brz i lak izbor ponuđenih opcija za sisteme u objektu (npr. izvor toplote, nosilac energije, tip emisionih tijela za sistem grijanja, itd.); (ii) korišćenje pomoći (HVAC wizard) kako bi se otpočelo sa detaljnijim definisanjem parametara sistema; (iii) detaljan opis svih sistema u objektu, što zahtijeva dostupnost velike količine podataka o sistemima i unošenje većeg broja parametara.
Pored konačnih rezultata, MEEC softver prikazuje i međurezultate tokom čitavog procesa unošenja podataka, što korisniku omogućava kontinuirano praćenje uticaja određenih inputa na rezultate proračuna. MEEC softver ima mogućnost generisanja sertifikata, kao i njihovo otpremanje u centralni registar energetskih sertifikata (ove funkcionalnosti su u izradi). Softver je urađen na engleskom i crnogorskom jeziku. MEEC softver je prvenstveno namijenjen energetskim auditorima, ali će biti na raspolaganju svim zainteresovanima (projektantima, studentima, itd.) i moći će besplatno da se preuzme sa web sajta: www.meec.me.